با شروع فصل بهار و بروز شرایط مساعد در رشد قارچهای خودرو، همه ساله در ابتدای سال متاسفانه با موجی از مسمومیت های اتفاقی ناشی از مصرف خوراکی قارچهای خودرو و سمی روبرو هستیم. چنانچه به آمار بدست آمده از دانشگاه های علوم پزشکی کشور توجه نماییم، مشاهده می شود:

در سال 1396 با 1540 مورد مراجعه به بیمارستان در اثر مسمومیت با قارچهای خودرو و سمی روبه رو بوده ایم. این آمار در سال 1397 بالغ بر 1726 مورد و در نیمه نخست سال 1398 بالغ بر  398 مورد مراجعه به بیمارستان در اثر مسمومیت با قارچهای خودرو و سمی بوده است که نشان دهنده تعداد بالای قربانیان و شایع بودن این مسمومیت در کشور ما می باشد و متاسفانه مصرف خوراکی قارچ های خودرو و سمی، منجر به فوت، نارسایی کبد و بستری شدن بسیاری از هموطنانمان شده است.

بیشترین مسمومیت در سال 1396 مربوط به شهرهای استان کرمانشاه، آذربایجان غربی، لرستان، گلستان و کردستان،

بیشترین مسمومیت در سال 1397 مربوط به شهرهای استان کرمانشاه، گلستان، لرستان و همدان وبیشترین مسمومیت در سال 1398 مربوط به شهرهای استان گلستان، لرستان، آذربایجان غربی، قزوین و شهرکرد بوده است.

 

همانطور که مشاهده می شود در سه سال اخیر 400 تا 1800 مورد مسمومیت ناشی از مصرف قارچهای خودر در هموطنانی که در مناطق غربی، کوهستانی و یا مرطوب کشور زندگی می کنند بروز نموده است. این موارد با آموزش عمومی و اطلاع رسانی و ارائه هشدار به موقع قابل پیشگیری خواهد بود. به همین مناسبت هموطنان گرامی را به رعایت توصیه های عمومی ذیل دعوت می نماییم تا با توجه به آنها از بروز مسمومیت و مرگ ناشی از قارچهای سمی پیشگیری شود:

 

1.  از مصرف قارچ های خودرو مخصوصا قارچهایی که در کنار تنه درختان (علی الخصوص درختان خشک شده) می رویند و یا قارچ های فله ای جمع آوری شده توسط افراد بومی، خودداری کنید. برای حفظ سلامت خود و خانواده تان تنها قارچ هایی را که توسط مراکز مجاز و در بسته بندی های دارای مجوز می باشند، خریداری و مصرف نمایید.

2.  شناسایی انواع خوراکی قارچ از انواع سمی تنها بر اساس خصوصیات ظاهری مانند شکل، رنگ، بو، قوام و مزه مشکل بوده و تنها توسط متخصصان و کارشناسان مجرب قارچ شناسی  و گیاه شناسی امکان پذیر است. بنابراین به توصیه های برخی از افراد در تشخیص انواع سمی از  انواع خوراکی قارچ  توجه نکنید.

3.  مصرف قارچ ها توسط پرندگان و سایر جانوران اهلی و وحشی، نشان دهنده غیرسمی بودن قارچ برای انسان نمی باشد.

4.  برخی از روش ها و معیارهای سنتی مانند: تغییر رنگ  قاشق نقره در اثر تماس با قارچ، یا وجود حشرات دراطراف قارچ و محل رویش قارچ  معیار  علمی و صحیحی برای تشخیص عدم سمیت قارچ در همه موارد نیست.

5.  برخی از سموم موجود در قارچ های سمی، مقاوم به گرما بوده و فرآیندهای آماه سازی غذا مانند: کباب کردن، آب پز کردن، سرخ کردن، بخار پز کردن قادر به تخریب کامل مواد سمی موجود در آن نمی باشد.

6.  در صورت بروز علایم و نشانه های گوارشی (تهوع، استفراغ و اسهال) به صورت تاخیری (12-5 ساعت پس از مصرف خوراکی قارچهای خودرو)، هر چه سریعتر بیمار را به مرکز درمانی تخصصی مسمومیت ها  منتقل کنید.در مواردی که علائم گوارشی بصورت تاخیری (با فاصله بیش از 6 ساعت از مصرف قارچ خودرو) رخ دهد این دسته از قارچها سمیت بهمراتب بیشتری دارندو در سالهای گذشته منجر به نارسایی حاد کبدی و مرگتعدادی از هموطنانمان شده است.

7. انتقال سریع بیمار مسموم به یک مرکز درمانی تخصصی مسمومیت ها امکان درمان موفقیت آمیز را افزایش می دهد و هرگونه تاخیر در این امر سبب افزایش احتمال شکست درمان و حتی مرگ بیمار می شود. بنابراین با مشاهده علایم و نشانه های بالینی اولیه به ویژه از نوع تاخیری در فردی با سابقه  مصرف خوراکی قارچ خودرو، از هرگونه خوددرمانی و درمان علامتی پرهیز نموده و بیمار را در اسرع وقت به بیمارستان منتقل نمایید.

8. در صورت امکان، نمونه باقی مانده قارچ مصرف شده توسط بیمار را برای شناسایی کادر پزشکی در بیمارستان به همراه داشته باشید.

 

ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم

دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده های سلامت

سازمان غذا و دارو

فروردین 1399