امروز : 26 تیر 1403
معاونت غذا و دارو
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کاشان
  • 1399/09/01 - 10:10
  • 189
  • زمان مطالعه : 11 دقیقه
  • /ZP5h

مصرف منطقی آنتی یبوتیک ها و جلوگیری از مقاومت آنتی بیوتیکی



آنتی بیوتیک ها داروهای قدرتمندی هستند که با عفونت های باکتریایی مبارزه میکنند. با استفاده صحیح از آنتی‌بیوتیک‌ها میتوانید جان خود را نجات دهید. آنها یا باکتری را می کشند یا از تکثیر آنها جلوگیری می‌کنند. سیستم دفاعی بدن شما معمولاً می تواند جلوی رشد آنها را بگیرد.



آنتی بیوتیک ها در درمان عفونت های ناشی از ویروس ها مانند سرماخوردگی و آنفولانزا، بیشتر سرفه ها و برونشیت و گلودرد (مگر اینکه ناشی از استرپتوکوک باشد) تاثیری ندارند.



 اگر ویروس شما را بیمار کند مصرف آنتی بیوتیک ممکن است ضرر بیشتری برای بیمار داشته باشد. بعضی اوقات آنتی‌بیوتیک‌ها نادرست استفاده می‌شوند.  استفاده از آنتی بیوتیک ها در هنگام عدم نیاز به آنها یا عدم استفاده صحیح از آنها می‌تواند به مقاومت آنتی بیوتیکی منجر شود. مقاومت آنتی بیوتیکی یک مشکل شایع است و هنگامی رخ می‌دهد که ساختار باکتری ها تغییر می کند. این امر باعث می شود که دارو برای مقابله با باکتری تاثیر خود را از دست بدهد. این اتفاق زمانی می افتد که باکتری ها به طور مکرر در معرض همان دارو قرار بگیرند.



این موضوع ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که باکتری در بدن شما باقی مانده است. این باکتری های باقی مانده تکثیر می شوند و قوی تر می شوند. روزی ممکن است به یک بیماری عفونی مبتلا شوید که با آنتی بیوتیک قابل درمان نیست و یا ممکن است مجبور شوید داروهای مختلفی مثل آنتی بیوتیک های تزریقی را استفاده کرده و یا در بیمارستان بستری شوید. اعضای خانواده و افراد دیگری که با آنها در تماس هستید نیز در معرض عفونت شما قرار می گیرند. این افراد هم ممکن است دچار عفونتهایی شوند که درمان آن دشوار است. ما استفاده نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها را خطری برای سلامت شخصی و عمومی می دانیم. بسیاری از عفونت ها در اثر ویروس ایجاد می‌شوند و آنتی بیوتیک ها نمی توانند ویروس ها را درمان کنند. هنگامی که با تجویز پزشک آنتی بیوتیک مصرف می کنید دستور مصرف آنها را با دقت رعایت کنید. مهم است که  دوره مصرف دارو را تمام کنید، حتی اگر احساس بهبودی داشته باشید.



 اگر درمان را زودتر از موعد مقرر متوقف کنید،  ممکن است  برخی از باکتریها زنده بمانند و دوباره شما را آلوده کنند. از نگهداری آنتی‌بیوتیک‌ها در منزل و یا توصیه به استفاده از آنتی‌بیوتیک تجویز شده برای دیگران خودداری کنید.



 



سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید:



 آیا بیماری من ناشی از باکتری است یا ویروس ؟



 آیا واکسیناسیون های خاص می‌تواند من یا فرزندم را از برخی عفونت های باکتریایی محافظت کند ؟



 آیا حساسیت به آنتی‌بیوتیک علامت مقاومت به آنتی بیوتیک است ؟



آیا پزشک من می تواند در صورت درخواست یک آنتی بیوتیک، از دادن آنتی بیوتیک خودداری کند ؟



ازپزشک خود بخواهید در زمان عفونت ویروسی آنتی بیوتیک تجویز نکند و سوال کنید چه کاری می‌توانید انجام دهید تا زودتر بهبود یافته و علائم خود را درمان کنید.



دست خود را قبل از غذا و پس از خروج از توالت و زمان‌های دیگری که احساس می‌کنید ممکن است آلوده باشند با آب و صابون بشویید. این باعث سلامتی شما شده و نیاز به آنتی بیوتیکها را کاهش میدهد. آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که توسط پزشک تجویز می شوند آنها عفونت های باکتریایی را درمان می‌کنند از آنتی‌بیوتیک‌ها زیاد استفاده نکنید چون منجر به مقاومت آنتی بیوتیکی می‌شود و باعث می‌شود باکتری ها قوی تر شده و داروها قادر به از بین بردن آنها نباشند.



آنتی بیوتیک چیست ؟



     آنتی‌بیوتیک‌ها داروهایی هستند که با از بین بردن باکتری ها در انسان و حیوانات از رشد و تکثیر آنها جلوگیری می کنند. باکتری ها نوعی میکروب هستند. آنها در محیط و در سراسر بدن و بیرون بدن ما زندگی می‌کنند. بیشتر باکتری ها برای افراد بی ضرر و حتی مفید هستند اما برخی از آنها می توانند باعث عفونت هایی مثل عفونت گلو شوند.



     آنتی بیوتیک ها ممکن است برای درمان برخی از باکتری ها که باعث بیماری های عفونی می شوند لازم باشند.



    ویروس ها میکروبهایی متفاوت از باکتری ها هستند. آنها باعث عفونت هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا می شوند با این حال آنتی بیوتیکها عفونت‌های ناشی از ویروس ها را درمان نمیکنند.



    آنتی بیوتیکها همچنین برای درمان برخی از عفونت‌های باکتریهای رایج لازم نیست، از جمله بسیاری از عفونت های سینوسی و برخی از عفونت های گوش. در صورتی که به درمان آنتی‌بیوتیکی نیاز نداشته باشید نه تنها مصرف آنها کمکی به شما نمیکند بلکه عوارض جانبی آنها می‌تواند باعث ایجاد صدمه شود. دلیل این امر این است که این بیماری‌ها به خودی خود و بدون مصرف آنتی بیوتیک بهتر می‌شوند.



 



عوارض آنتی بیوتیک ها چیست ؟



    هر بار که یک آنتی بیوتیک استفاده می شود می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند. عوارض جانبی شایع، مشکلات بهداشتی جزئی تا بسیار شدید است و می تواند شامل موارد زیر باشد :



راش پوستی، حالت تهوع، اسهال، عفونت‌های گوارشی مثل انتروکولیت با غشای کاذب (که عوارض جانبی آن باعث آسیب شدید روده بزرگ، اسهال و مرگ می شود)، واکنش های آلرژیک شدید و تهدید کننده زندگی و عفونت های مقاوم به آنتی بیوتیک.



در صورت بروز عوارض جانبی هنگام مصرف آنتی بیوتیک با پزشک خود تماس بگیرید.



آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ها مهم هستند و جان های بیشماری را نجات می دهند. در صورت نیاز به آنتی بیوتیکها فواید آن معمولاً از خطرات و عوارض جانبی یا مقاومت آنتی‌بیوتیک بیشتر است. با این حال بسیاری از آنتی بیوتیک ها به طور غیر ضروری و اشتباه تجویز و استفاده می‌شوند. به همین دلیل مهم است که همه ما فقط در موقع نیاز به آنتی بیوتیک از آنها استفاده کنیم تا از عوارض ناشی از مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها و ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی جلوگیری کنیم. 



 



باکتری ها و ویروس ها چیستند ؟



     باکتری ها موجودات تک سلولی هستند که در سراسر بدن و خارج بدن ما یافت می شود. همه ی باکتری ها مضر نیستند و در حقیقت برخی از آنها مفید هستند. از جمله اکثر باکتری هایی که در روده ما زندگی می‌کنند. با این حال باکتری های ایجاد کننده بیماری می‌تواند باعث بیماری هایی مثل گلودرد استرپتوکوکی شوند. از طرف دیگر ویروس‌ها میکروب هایی هستند که حتی از باکتری ها کوچکتر هستند و نمی‌توانند در خارج از سلول های بدن زنده بمانند. آنها با حمله به سلول‌های سالم باعث بیماری می‌شوند.



 



آنتی بیوتیک چیست ؟



    آنتی بیوتیک ها که به عنوان داروهای ضدمیکروبی نیز شناخته می‌شوند داروهایی هستند که در مقابل عفونت های ناشی از باکتری ها در انسان و حیوانات مبارزه می کنند. آنتی بیوتیک ها با از بین بردن باکتری ها یا با جلوگیری از رشد و تکثیر باکتری ها با آنها مقابله می کنند. آنتی بیوتیکها فقط عفونت های باکتریایی خاص را درمان می کنند. آنتی بیوتیک ها هیچ تأثیری روی ویروس‌ها ندارند. عفونت‌های ویروسی نباید با آنتی بیوتیک درمان شود. عفونت های شایع ناشی از ویروس ها عبارتند از سرماخوردگی، آنفولانزا و بیشتر گلودرد ها.



 



مقاومت آنتی بیوتیکی چیست ؟



     مقاومت آنتی بیوتیکی هنگامی رخ می‌دهد که تاثیر آنتی بیوتیک ها بر روی باکتری ها از بین میرود و نمی توانند با آنها مبارزه کنند و باکتری ها تکثیر می شوند. باید به مقاومت آنتی بیوتیکی اهمیت داد. مقاومت آنتی بیوتیکی یکی از مهمترین تهدیدات برای سلامت عمومی است. باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک می‌توانند باعث بیماری‌هایی شوند که به راحتی قابل درمان نبوده و منجر به عفونت های خطرناک می‌شوند. از بین بردن باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک دشوار و درمان آنها گران تر است. در بعضی موارد عفونت های مقاوم به آنتی بیوتیک می‌توانند منجر به ناتوانی جدی یا حتی مرگ شوند.



 



  چرا باکتری ها در برابر آنتی بیوتیک ها مقاوم میشوند ؟



      استفاده بیش از حد و سوء استفاده از آنتی بیوتیک ها باعث ایجاد باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک می‌شود. هر بار که فرد آنتی بیوتیک مصرف می‌کند باکتری های حساس کشته می‌شوند، اما باکتریهای مقاوم در برابر رشد و تکثیر باقی می‌ماند. استفاده مکرر از آنتی بیوتیک ها می تواند تعداد باکتری های مقاوم دربرابر دارو را افزایش دهد. استفاده هوشمندانه از آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل گسترش مقاومت مهم است.



 



چگونه باکتری ها در برابر آنتی بیوتیک ها مقاوم می شوند؟



    باکتری ها از راه های مختلف می توانند در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شوند. برخی از باکتری‌ها می‌توانند با تغییر دادن ساختار آنتی بیوتیک آن را خنثی کرده و باعث بی اثر شدن آن شوند.برخی دیگر قبل از اینکه صدمه ببینند آنتی بیوتیک را به خارج از باکتری پمپاژ میکنند. برخی از باکتری‌ها می‌توانند ساختار بیرونی خود را تغییر دهند، بنابراین آنتی‌بیوتیک هیچ راهی برای اتصال به آنها برای از بین بردن ندارد. وقتی باکتری در معرض آنتی‌بیوتیک‌ قرار میگیرد  تعدادی که مقاوم ترند  می‌توانند زنده بمانند زیرا راهی برای مقاومت در برابر آنتی بیوتیک پیدا کرده اند. اگر حتی یک باکتری در برابر آنتی بیوتیک مقاوم شود می‌تواند تکثیر شود و جایگزین شود. این بدان معناست که قرار گرفتن در معرض آنتی‌بیوتیک‌ها فشار انتخاب را ایجاد می‌کند و باعث می‌شود باکتری‌های زنده مانده مقاومت بیشتری نشان دهند. باکتری ها همچنین با جهش ژنتیکی می‌توانند مقاوم شوند.



 



چگونه میتوان از خود و جامعه در برابر مقاومت آنتی بیوتیکی محافظت کرد ؟



     از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها خودداری کنید. به پزشک خود بگویید که نگران مقاومت آنتی بیوتیکی هستید و از او بپرسید که آیا راهی وجود دارد که بتوانید بدون استفاده از آنتی بیوتیک ها بهبودی پیدا کنید و تسکین علامتی داشته باشید. آنتی‌بیوتیک تجویز شده را دقیقاً مطابق آنچه پزشک به شما گفته است مصرف کرده و دوره مصرف دارو را کامل کنید و هرگز از مقدار تجویز شده تجاوز نکنید. داروهای باقیمانده را دور بریزید و هیچ آنتی بیوتیکی را برای دفعه بعد که بیمار می شوید ذخیره نکنید. هرگز برای عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا آنتی بیوتیک مصرف نکنید. هرگز به پزشک خود فشار نیاورید تا برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند. هرگز آنتی بیوتیک تجویز شده برای شخص دیگر را مصرف نکنید.



وقتی ویروسها مانند آنهایی که باعث سرماخوردگی و آنفولانزا میشوند باعث بیماری باشند داروهای آنتی بیوتیکی تاثیرگذار نمی باشند. در حقیقت مصرف آنتی بیوتیک برای درمان بیماری‌های ویروسی، ممکن است در آینده همه ما را بیمارتر کند. از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های ناشی از باکتری ها استفاده می شود. باکتری ها سلول های بسیار کوچکی هستند که میلیاردها عدد از آنها در بدن من و شما زندگی می کنند. بیشتر اوقات این باکتری ها به شما کمک می کنند و بی ضرر و حتی برای بدن مفید هستند. اما برخی از باکتری‌ها می‌توانند باعث بیماری شوند و آنتی‌بیوتیک ها  برای درمان عفونت های ایجاد شده در اثر این باکتری ها استفاده می‌شوند.



ویروسها با باکتریها تفاوت دارند. آنها ساختار متفاوتی برای زنده ماندن دارند. ویروس ها دیواره سلولی ندارند و برخلاف باکتری‌ها که از خارج به سلول‌های بدن شما حمله می کنند ویروس‌ها در واقع به داخل سلولهای بدن می روند در آن زندگی می‌کنند و کپی هایی از خود را در سلول های بدن می سازند. ویروس ها مانند باکتری ها نمی توانند به تنهایی تولید مثل کنند و در عوض آنها خود را به سلول‌های سالم متصل می کنند و برای ساخت ویروس های جدید آنها را برنامه‌ریزی می‌کنند. به دلیل همه این تفاوت‌ها آنتی بیوتیک ها روی ویروس ها تاثیر ندارند.



زمانی که شما سرما خورده‌اید آبریزش بینی و انسداد بینی، گلودرد، سردرد، تب، سرفه و درد عضلانی به سراغ شما می آید برای درمان آن استراحت و نوشیدن مایعات فراوان به خصوص آب و مصرف داروهای بدون نسخه برای رفع علائم به شما در بهبود بیماری کمک می‌کند. این به طور کلی برای افراد سالم در این صورت کفایت می‌کند و در برخی موارد پزشک معالج شما ممکن است داروهای ضد ویروسی را برای کاهش شدت و طول بیماری شما تجویز کند. اگر مبتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا هستید در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید به پزشک معالج خود مراجعه کرده و نسبت به درمان خود اقدام نمایید : تنگی نفس و مشکل در تنفس، درد قفسه سینه، گلو دردی که به بلع دردناک منجر می‌شود، سرفه شدید، سردرد سینوسی، استفراغ مداوم، درجه حرارت بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد، احساس سردرگمی و بی نظمی، سرفه با خلط رنگی.



 



ترجمه و تنظیم : دکتر محمد حسین خیاط کاشانی



  • گروه خبری : اخبار معاونت غذا و دارو
  • کد خبر : 38294
کلمات کلیدی
مدیر سیستم
خبرنگار

مدیر سیستم